Bijgewerkt 25-01-2023

Pieterskerk. Gebouw, gebruik, (Waalse) gemeente. 

De Pieterskerk is de mooiste Romaanse kerk boven de grote rivieren, en maakt deel uit van het kerkenkruis rondom de Dom, waarmee bisschop Bernulfus in het midden van de 11de eeuw een poging deed van Utrecht een beeld(drager) van het hemels Jeruzalem te maken. 

Gezicht op Dekenkapel en Hoogkoor

Een stukje hemel op aarde, dat tegenwicht moest bieden aan de vele en grote gevaren van het leven.  De Pieterskerk, aan het hoofd van het kerkenkruis, (rechts is te zien hoe perfect het dak van Domkerk en Pieterskerk in elkaars verlengde liggen!) was de eerste kerk die werd gebouwd. Daarna volgden in het Noorden de St.-Janskerk, en in het Zuiden de St.Paulskerk (d.w.z. de kloosterkerk van de Paulusabdij. Deze stond op de plaats waar de voormalige gerechtsgebouwen zich bevonden, op de hoek van Hamburgerstraat en Korte Nieuwstraat. De Mariakerk vormde de voet van het kruis.

Gebouw  De bouw is begonnen in 1039, en op 1 mei 1048 door bisschop Bernulfus zelf gewijd. In de loop der tijden is er veel aan het gebouw veranderd. We zien hier in feite de achterkant. De fiere torens aan de voorkant zijn, net als het dak, in de rampzalige stormnacht van 1 op 2 augustus 1674 gesneuveld. Die kant is nu geheel ingebouwd, en in feite betreedt men de kerk nu aan de Noordkant, en - voor wie niet komt voor een kerkdienst - ook vaak aan de Zuidkant. U ziet hierboven links net niet de ingang. 

De kerk werd gebouwd als Kapittelkerk, hetgeen betekent dat deze niet bedoeld was voor gewone burgers, zoals de Buurkerk, maar voor Kanunniken, die in een afgesloten, op zichzelf staande enclave woonden en leefden. Heel het Pieterskerkhof maakte deel uit van de immuniteit, die werd afgesloten door de grote claustrale huizen aan Kromme Nieuwegracht, die door de kanunniken werden bewoond. Op het kaartje hier rechtsboven ziet U de immuniteiten rondom de Dom, die van de Pieterskerk is nog eens apart er onder uitgelicht, en rechts op de luchtfoto in zijn huidige vorm te zien.  

Gebruik Na lang in gebruik geweest te zijn bij de kanunniken van Sint Pieter, viel de kerk in de loop der jaren toe aan legers. Na de beeldenstorm van 1581, waardoor er niet meer gekerkt kon worden, werd er in 1583 een deel van de Engelse en Duitse troepen van de graaf van Leicester ondergebracht. Dit duurde tot 1586. Ze hielden vreselijk huis, vergrepen zich  aan de klokken, en hadden het orgel ook ten gelde gemaakt, als dat niet in 1586 elders was opgeslagen. In 1587 wilde het stadsbestuur de kerk maar slopen. Dat werd gelukkig verhinderd. Na 1610 hielden de Engelse troepen hun kerkdiensten in het schip van de kerk, en ook na hun vertrek bleef het gebouw in gebruik van de Engelse kerk.  In 1621 besliste de Vroedschap dat het koor van de kerk door de Illustere School (in 1636 Utrechts Hogeschool) gebruikt mocht worden. Voor... anatomische lessen. Of het er werkelijk voor gebruikt is, is niet zeker. Er is ook sprake van opslag van graan in die tijd, in verband met een mogelijk beleg. In 1639 werd de Noorderkapel ingericht als schoollokaal voor de Engelse kerk, en kreeg een uitgang naar buiten. 
Sinds 1656 kerkt hier de Waals Hervormde Gemeente van Utrecht. Een Frans-talige gemeente, die flexibel in staat is mensen van verschillende achtergronden op te vangen en te herbergen. 
De diensten worden geheel in het Frans gehouden, er is een koor, dat veel Franstalige muziek zingt, maar zich daar zeker niet toe beperkt. 

Waalse kerk. Ontstaan uit meerdere vluchtelingengolven, waarvan de eerste bestond uit Walen, mensen uit Wallonië, nu Zuid-België, is de gemeente de eeuwen door een verzamelpunt voor buitenlanders geweest. De gemeente bestond al lang voor de Hugenoten hierheen kwamen! Die kwamen vooral na 1685 en de jaren daarna, (opheffing van het Edict van Nantes!) naar onze streken.  In feite was deze gemeente in 1583 gesticht, had eerst het Regulierskerkje in gebruik, en na 1604 de Janskerk. Het kapittel van Sint Pieter, de eigenaar van de kerk, hield in 1821 op te bestaan. Pas daarna werd de kerk eigendom van de Waalse gemeente. 
De 14 nog bestaande Waalse gemeenten in Nederland vormen samen een zelfstandige classis van de Nederlands Hervormde Kerk Deze status blijft ook gehandhaafd bij de vorming van de Samen op Weg Kerken... zie ook www.egliseswallonnes.nl (een site die nog in opbouw is!)

Gemeente. De gemeente wordt gevormd door een mengelmoes van mensen, waarvan er sommigen nog afstammen van de Hugenoten, anderen voelen zich aangetrokken door de Franse cultuur, en tegenwoordig vinden ook Frans-talige vluchtelingen hier een plek. Sinds kort zijn er ook officiëel lid van de gemeente. We verheugen ons daarover zeer! Een van de belangrijke pluspunten van deze gemeente, is onze gastheer, M. Jean Seijffert. Zonder hem zou heel veel niet mogelijk zijn! Hij beheert het gebouw en tal van zaken daarom en daarin met verfijnd gevoel voor stijl en met veel liefde. 
Sinds enige tijd heeft de gemeente weer een van huis uit Franse predikante. Ds. Massé is van geboorte Parisienne en heeft o.a. in Straatsburg gestudeerd. 
Onze vorige predikante, ds. Maryse Hegeman - Hubatka, is na haar emeritaat naar Noord-Frankrijk gegaan, waar ze werkzaam is voor een kring van gemeenten. 

Er valt nog veel meer te vertellen over deze prachtige kerk en de gemeente die haar gebruikt. Vermeld moet zeker worden dat ook anderen hier kerken en onderdak vinden. 's Zomers is de kerk opengesteld in het kader van het project Kerken Kijken in Utrecht, waarbij voor deskundige rondleiding kan worden gezorgd. Geregeld worden ook concerten gegeven die de moeite waard zijn.